جاذبه اربعین؛ چرا و چگونه؟

اربعین یکی از بزرگرترین رویدادهای اجتماعی در دنیا محسوب می گردد. بطوری که طی چند سال گذشته، اربعین بزرگترین اجتماع انسانی در دنیا لقب گرفته است.

همه ساله مردم بسیاری از سراسر جهان در شهر نجف اشرف حاضر می شوند و طی یک پیاده روی معمولا سه روزه خود را به کربلای معلا می رساند. این اتفاق بزرگ و اجتماع ده ها میلیونی برای بزرگداشت سالگرد چهلمین روز شهادت بزرگ مرد تاریخ بشریت حسین بن علی(ع) روی می دهد. اما چرا و چگونه  مراسم چهلم شهادت امام حسین(ع) به یک راهپیمایی عظیم تبدیل شده است؟

در روایات آمده است برای نخستین بار در سال 61 قمری و درست چهل روز پس از شهادت امام حسین(ع) جابربن عبدالله به همراه خانواده خود به زیارت مزار حضرت اباعبدالله الحسین(ع) مشرف شدند.

این رسم به یک سنت حسنه که مورد تاکید ائمه نیز بود تبدیل گردید بطوری که در احادیث از این رویداد یعنی زیارت امام حسین(ع) در روز اربعین بعنوان نشانه مومن یاد شده است و البته شاید یکی از مهترین دلایل آن نیز زنده نگه داشتن یاد قیام خونین امام حسین(ع) در مقابله با ظلم زمانه می باشد.

امام صادق(ع) درباب ثواب زیارت امام حسین(ع) با پای پیاده می‌فرمایند: کسى که با پای پیاده به زیارت امام حسین(ع) برود، خداوند به هر قدمى که برمى‏دارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو مى‏فرماید و یک درجه مرتبه‏اش را بالا مى‏برد، وقتى به زیارت رفت، حق تعالى دو فرشته را موکل او مى‏‌فرماید که آنچه خیر از دهان او خارج می‌شود را نوشته و آنچه شر و بد است را ننویسند و وقتى برگشت با او وداع کرده و به وى مى‏‌گویند: اى ولىّ خدا! گناهانت آمرزیده شد و تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهل‌بیت رسولش هستی، به خدا قسم! هرگز تو آتش را به چشم نخواهی دید و آتش نیز هرگز تو را نخواهد دید و تو را طعمه خود نخواهد کرد.(کامل الزیارات ص۱۳۴)

از بُعد تاریخی نیز می توان این حرکت را در روایات و کتب تاریخی جستجو کرد. طبق اسناد موجود در زمان شیخ انصاری(که قبل از سال 1281قمری در حیات بوده اند) این رسم دایر بوده است. البته بعدها مدتی کم رنگ شده اما مجددا در زمان حیات محدث نوری(قبل از سال 1319هجری) احیا شده و علما و مردم با وجود مشکلات موجود آن زمان، پیاده از نجف راهی کربلا معلا می شده اند.

از آن پس تا قبل از سال 1358هجری این رسم همه ساله ادامه داشته است. اما با به قدرت رسیدن صدام در کشور عراق، این شخصیت منفور تاریخ، با زور و اجبار سعی کرد این سنت پسندیده را از صفحه تاریخ پاک کند هرچند که بسیاری از مردم و علمای مطرح عراق سعی کردن با رشادت و حتی اهدای جان خود نگذارند این رسم به فراموشی سپرده شود و این پیاده روی معمولا بصورت شبانه و مخفیانه در ایام اربعین صورت می گرفت.

اما در سال 1381 و با سقوط حکومت بعث وپاک شدن صدان از صفحه روزگار، مردم با شور مضاعفی در ایام اربعین این سنت مورد تاکید ائمه را احیا نمودند. از آن سال به بعد هر ساله بر تعداد زائران سیدالشهدا(ع) در این ایام افزوده می گردد. در حال حاضر نیز اربعین علی رغم کارشکنی برخی از دشمنان اسلام نه تنها با همت شیعیان وحتی مسلمانان بلکه تمامی آزادی خواهان جهان با هر دین ومکتبی تبدیل به بزرگترین اجتماع انسانی دنیا گردیده است.

حضور بزرگان دین های مسیحی، زرتشتی و ... در این مراسم از جمله زیبایی های این اجتماع عظیم انسانی می باشد. هر چند تعداد دقیق زائران بدلیل حجم گسترده و ورود و خروج مداوم زائران به شهر کربلا بصورت دقیق قابل اندازه گیری نیست اما در آمار ارائه شده از سوی مسئولین عراقی هر ساله بیش از 20میلیون زائر در ایام اربعین(از اول ماه صفر تا 20صفر) در این اجتماع عظیم حضور بهم می رسانند.

اما چرا بعد ازگذشت 14قرن از این واقعه چنین اجتماع عظیمی شکل می گیرد؟

بی شک عشق به امام حسین(ع) که خود متصل به منبع نور الهی بوده است اولین پاسخ این سوال مهم می باشد. علاوه بر آن خون امام حسین(ع) و یاران باوفایش در مقابله با ظالم زمان خود به ناحق برروی زمین ریخته شد. کشتار یاران و حتی فرزندان امام حسین(ع) علیه السلام در واقعه عاشورا احساسات هر انسان آزاده ای را جریحه دار می کند.

مقام معظم رهبری نیز در این زمینه فرموده اند: شروع جاذبه مغناطیسی حسینی در روز اربعین است، جابربن عبدالله را از مدینه بلند می‌کند و به کربلا می‌کشند، این همان مغناطیسی است که امروز هم با گذشت قرن‌های متمادی در دل من و شما هست.

شاید در اهمیت اربعین همین جمله نویسنده مسیحی -آنتوان بارا- کفایت کند :

اگر حسین از آن ما بود، در هر سرزمینی برای او بیرقی بر می‌افراشتیم و در هر روستایی برای او منبری بر پا می‌نمودیم و مردم را با نام حسین به مسیحیت فرا می‌خواندیم.

در عصر حاضر نیز حتی وجود ویروس منحوس کرونا نتوانسته جلوی سیل مشتاقان حرم اباعبدالله الحسین(ع) را بگیرد. هرچند سال گذشته بدلیل محدودیت های موجود اکثراً مردم عراق توانستند در این اجتماع عظیم عرض ارادت به امام حسین(ع) نمایند اما امسال تعداد بیشتری (هرچند محدود) توانستند توفیق حضور در جاذبه اربعین را تجربه کنند.

امیدواریم این شور حسینی همراه با شعور درک سیره امام حسین(ع) به زودی ختم به حضور منجی عالم بشریت برای از بین بردن ظلم وستم موجود در جهان گردد. آمین یا رب العالمین