انتقال آرامش به جامعه؛ راهکار اثربخش مقابله با کرونا

معروف: حسین امیری گنجی، استاد جامعه‌شناسی، در خصوص شیوع ویروس کرونا و تأثیرات اجتماعی که این بیماری بر جامعه امروز گذاشته است، اظهار کرد: هنگامی‌که مردم می‌بینند دستگاه‌های حاکمیتی برخورد درستی با این مقوله مهم جامعه امروز ندارند، نسبت به آن‌ها بی‌اعتماد می‌شوند و در صورت ایجاد این بی‌اعتمادی، سرمایه اجتماعی ما نیز دچار تزلزل خواهد شد که در صورت ایجاد این تزلزل، بی‌اعتمادی ایجاد می‌شود و در نهایت نیز شرایط امروز را شاهد هستیم که با ارائه آمارهای مختلف به نوعی به کاهش اعتماد اجتماعی منجر شده است.

وی ادامه داد: این در حالی است که در حال حاضر نیز دستگاه‌های متولی کشور گمان می‌کنند که تنها متولی این اتفاق وزارت بهداشت بوده و این وزارتخانه باید اقدامات لازم را انجام دهد، در صورتی که تمام دستگاه‌های حاکمیتی کشور باید گروه‌های مختلف را در ابعاد مختلف راه‌اندازی کنند تا بتوانند از تأثیر این بیماری در حوزه‌هایی چون کشاورزی و ... جلوگیری کنند؛ بنابراین این اقدامات تنها نمی‌تواند از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد.

امیری گنجی تصریح کرد: با توجه به اینکه طی روزهای اخیر، به‌طور مدام راه‌های مقابله با این بیماری به مردم ارائه شد، اما این راهکارها از یک بازه زمانی، دیگر هیچ اثری بر روی مردم نداشت، چرا که ترس و وحشت ناشی از این ویروس بین مردم ایجاد شد و به اصطلاح کرونا در جامعه جا خوش کرد، در این خصوص همه دستگاه‌های متولی نیز باید راه‌های مقابله با این بیماری را ایجاد کنند.

عدم تشدید بازار شایعات
وی اظهار کرد: در واقع موضوعی که در این میان مهم به نظر می‌رسد، این است که بدانیم مردم و دستگاه‌های حاکمیتی در این خصوص چه وظایفی دارند، وظیفه‌ای که مردم در این راستا دارند این است که نباید این موضوع را با شایعاتی که ایجاد می‌کنند، تشدید کنند، حساسیت‌ها را بیش از حد نکنند و با بحران‌های نامطلوب این موضوع به‌طور عاقلانه برخورد کنند.

امیری‌گنجی افزود: بنابراین مردم هم، در شرایط بحرانی امروز باید بیش از هر زمان دیگری صبر و حوصله داشته باشند، به خود آرامش دهند و در مقابل این امر نیز هم به لحاظ ذهنی و عینی قوی جلوه دهند تا بتوانند این شرایط موجود را مدیریت کنند که ما از این امر در جامعه‌شناسی به عنوان «مدیریت فردی» نام می‌بریم.

این استاد جامعه‌شناسی تأکید کرد: با این وجود می‌توان گفت که فرافکنی پدیده ویروس کرونا بیشتر از این بود که به خود این ویروس پرداخته شود که این فرافکنی‌ها هم از سوی مسئولان و هم مردم ایجاد شد. بر همین اساس اینگونه فرافکنی‌های ایجاد شده هستند که به‌دنبال خود هراس‌هایی را به وجود آورده که می‌تواند تأثیرات منفی را علاوه بر مسائل گفته شده، داشته باشد و یک شوک بزرگ اجتماعی را نیز بین مردم به وجود آورد و این شوک بزرگ اجتماعی تأثیراتی را در بحث کشاورزی، گاورداری، باغداری نیز دارد و این تأثیرات به آسانی از بین نمی‌رود؛ چرا که اثر خود را پیدا کرده است.

جامعه‌پذیر شدن جامعه
وی نقش بحث‌های فردی، خانواده، صداوسیما را در این زمینه مؤثر دانست و گفت: اما سؤال اینجاست که صداوسیما چگونه توانسته واقعیت‌ها را بگوید و چگونه توانسته در مقابل این اتفاق مقاومت کند که در این صورت نیز می‌توان از جریان جامعه‌پذیری یاد کرد.

این استاد جامعه‌شناسی ادامه داد: باید در مقابل ویروس کرونا، جامعه‌پذیری در جامعه فراهم شود و این تنها وظیفه حاکمیت نیست، بلکه مردم نیز در این زمینه وظیفه و نقش مهمی دارند، اما متأسفانه به نظر می‌رسد که کمتر در این قضیه فضاسازی شده است. به اعتقاد من باید در این مواقع از منظر جامعه‌شناسی وارد شد، اگر فضاسازی لازم ایجاد و همچنین شیوع این اتفاق به سادگی به مردم اطلاع‌رسانی شود که کرونایی وجود دارد و راه‌های مقابله با این بیماری نیز این امور هستند، می‌تواند به اعتمادسازی مردم کمک کند.

امیری گنجی با اشاره به نگرانی‌های مردم بیان کرد: در حال حاضر نگرانی مردم این است که هر روز و هر لحظه آمارهای چندگانه‌ای را می‌شنوند و نمی‌دانند به کدام یک از آن‌ها اعتماد کنند و همین کار باعث می‌شود که هیچ یک از آن‌ها را نیز قبول نکنند، پس صداوسیما است که در این راستا می‌تواند نقش مؤثر و مهمی را ایفا کند.

تأثیر شیوع بیماری کرونا در ابعاد مختلف جامعه
این جامعه‌شناس تصریح کرد: در واقع هر پدیده‌ای که به یک کشور وارد می‌شود، به نوعی دارای قالبی از فرهنگ و مذهب است، اما چگونگی مقابله با این پدیده نیز امر بسیار مهمی است؛ چرا که به هر حال پدیده کرونا ویروس پدیده وارداتی است و همین امر باعث شده که بر روی تمام ابعاد مختلف از جمله اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و همچنین تحصیل، زندگی، خوشبختی و آینده، تأثیرات منفی بگذارد و به نوعی موج فزاینده‌ای را در مؤلفه‌های اقتصادی و اجتماعی ما فراهم کند و اگر ما نتوانیم این اتفاق را مدیریت کنیم، قطعاً شاهد تأثیرات منفی در سایر زمینه‌های مختلف جامعه خواهیم بود.

وی گفت: پدیده ویروس کرونا، یکی از پدیده‌هایی است که نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورها نیز ورود پیدا کرده است، اما باید ببینیم که دنیا با این پدیده چگونه مقابله کرده است و ما چگونه مقابله می‌کنیم؛ چرا که به هر حال پدیده‌ای است که وارد کشور شده و ما باید بدانیم که کشور در مقابل چنین رویدادی چه مکانیزمی را به کار گرفته است و دستگاه‌های حاکمیتی ما نیز چه سازوکارهایی دارند.

امیری گنجی اظهار کرد: در دوره‌ای از زندگی امیرکبیر که مرگ و میر زیاد بود، امیر‌کبیر تصمیم گرفت که واکسنی را جهت جلوگیری از شیوع مرگ و میر به مردم تزریق کند، اما در همان زمان جادوگران زیادی حضور داشتند که به‌گونه‌ای دست به اعمال ضداجتماعی می‌زدند و با گفتن دروغ‌ها و انتشار اخبار غیر واقعی به مردم مبنی بر اینکه زدن آن واکسن می‌تواند پیامدهای بدی به همراه داشته باشد، از این طریق مانع این کار و در این مسیر هم موفق شدند.

این استاد جامعه‌شناسی گفت: البته منظور من این نیست که این پدیده در جامعه امروز هم حاکم است، اما باید در نظر داشت که در این مواقع بحرانی و حساسی که برای یک جامعه ایجاد می‌شود، افراد سودجوی بسیاری پیدا می‌شوند که با ترفندهای بسیاری از این شرایط سوءاستفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال در همین شرایط حساس که جامعه نیاز به اقلام بهداشتی دارد، برخی از تولیدکنندگان و یا فروشندگان مبلغ کالاهای خود را چندین برابر می‌کنند و به نوعی بازار را با تلاطم مواجه می‌کنند و شرایط را به نفع خود پیش می‌برند.

وی بیان کرد: در واقع جامعه که منظور از این جامعه دستگاه‌های حاکمیتی است، باید مسائل و آمارهای موثقی را به مردم ارائه دهد و این کار را که قابلیت مدیریت دارد را مدیریت کنند، همچنین نگرانی دیگر مردم از این است که این بیماری می‌تواند هزینه اقتصادی زیادی را برای آن‌ها داشته باشد.

امیری گنجی اضافه کرد: همچنین شیوع این بیماری نیز توانسته تأثیرات منفی بر روی دانشگاه، مدرسه، خانواده و جامعه داشته باشد و همین امر باعث می‌شود که انبوهی از نگرانی‌هایی را برای مردم ایجاد کند، اما این در حالی است که با توجه اینکه کشور چین منشأ این بیماری بوده است، تا این اندازه اضطراب و نگرانی نداشتند؛ چرا که توانست زیرساخت‌های لازم و درمانی را فراهم آورد.

این جامعه‌شناس ادامه داد: همچنین کشور چین کار مهم دیگری که انجام داد این بود که همه آنچه را که در مورد این بیماری بود را برای مردم با صراحت اعلام کرد؛ بنابراین دستگاه‌های متولی باید توجه داشته باشند که اقداماتی را در راستای فراهم کردن زیرساخت‌های لازم است، انجام دهند تا شاید بتواند تا حدودی این نگرانی‌ها و ترسی که بر مردم غلبه کرده است، کاهش پیدا کند.

سکوت جامعه پزشکان معنایی ندارد
این استاد جامعه‌شناسی تأکید کرد: البته که نقش جامعه پزشکان بیش از همه دستگاه‌های دیگر باید پررنگ باشد متأسفانه بالعکس عمل کرده‌اند و برخی از آن‌ها در سکوت کامل هستند و نقش کمرنگی را در این راستا ایفا می‌کنند، اما این در حالی است که این قشر از جامعه و البته تأثیرگذار باید پای کار بیایند و از خود ایثار نشان دهند، منافع و مباحث مالی را کنار بگذارند و کمی به نفع مردم عمل کنند، اما متأسفانه ما شاهد این امر در جامعه نیستیم.

وی ادامه داد: زمانی که یک پل در شهر دچار مشکل می‌شود، گروهی از مهندسان آن شهر دست به کار می‌شوند و آن مشکل را تجزیه و تحلیل می‌کنند، اما در شرایط حال حاضر با وجود اینکه جامعه پزشکی ما می‌تواند تأثیر بسزایی داشته باشند، بالعکس عمل می‌کند.

راه‌‌کارهای روانی مقابله با کرونا تشریح شود
امیری گنجی با بیان اینکه پزشکان تنها گروهی هستند که می‌توانند این بیماری را اجتماعی کنند، گفت: در واقع سکوت پزشکان و عدم ورود آن‌ها به این مقوله معنایی ندارد، بلکه حضور آن‌ها می‌تواند به نوعی در روحیه مردم نیز تأثیرگذار باشد، از این رو تمام رشته‌های مختلف از جمله جامعه‌شناسان، روانشناسان، پزشکان متخصص و ... می‌توانند گروهی را تشکیل دهند و راه‌های روانی مقابله با این ویروس را توضیح دهند

این جامعه‌شناس تصریح کرد: این در حالی است که امروزه بیشترین آسیبی که به جامعه ما وارد می‌شود ریشه در روانشناسی و روانکاوی دارد تا اینکه این آسیب‌ها به‌صورت مستقیم از سمت این بیماری باشد؛ بنابراین این مورد را هم باید در نظر داشت که این اضطراب‌ها و ترس‌ها، خود به نوعی می‌تواند عامل بسیاری از بیماری‌های دیگر باشد و چه بسا که این اتفاق هم برای مردم به وجود آمده، بر همین اساس می‌توان گفت که اثرات این ترس بالطبع بیشتر از ترس از این ویروس بوده است.

وی گفت: از این رو، گروهی از پزشکان متعهد جامعه می‌توانند متولی این امر باشد که با توضیحات خود این ترس را کاهش دهند؛ چرا که این قشر از جامعه تعهد دارند و به نوعی به کار خود قسم خورده‌اند و امروز هم که در شرایط بحرانی به سر می‌بریم، جامعه پزشکان بیشتر از هر زمان دیگری می‌توانند تأثیر بسزایی داشته باشند. از این رو این افراد باید بیایند و بحث منافع مالی را کنار بگذارند و مردم برایشان مهم باشد و هشتگی را با نام پزشکان متعهد در مقابل بیماری کرونا، ایجاد کنند.

امیری گنجی بیان کرد: در این میان نیز آن دسته از نمایندگان مجلس که پزشک هستند باید این جرقه را ایجاد کنند، چنین گروهی را تشکیل دهند و ایده‌های لازم را نیز فراهم آورند تا از این طریق به نوعی بتوانند تا حدودی آرامش و تمرکز روانی را به مردم انتقال دهند؛ چرا که همین امر باعث شده که عملکرد کاری برخی از افراد کاهش پیدا کند و چنین کاری را نمی‌توان از یک کارگر و یا کارفرما انتظار داشت.

این جامعه‌شناس تأکید کرد: با وجود تمامی اقداماتی که به آن‌ها اشاره شد، باید گفت که ما مردم به نوعی این امر را تشدید می‌کنیم، همگی در این راستا مقصر هستیم و تنیدگی و بی‌نظمی ایجاد شده قضیه را بزرگ‌تر از صورت مسئله و آن چیزی که در تصور ماست، شکل داده است، البته که جامعه‌شناسان ما نیز که می‌توانند به این موضوع کمک شایانی کنند در سکوت به سر می‌برند و این سکوت‌ها نیز باعث می‌شود سرمایه اجتماعی کاهش پیدا کند و در این صورت جامعه نمی‌تواند آن پویایی لازم را داشته باشد.

ایکنا