رفتن به محتوای اصلی

آیا یکی از دلایل عذاب زنان بنی اسرائیل آن بود که آنها موی پیشانی خود را آرایش میکردند؟!

پرسش
آیا در برخی از احادیث، یکی از علتهای عذاب بنی اسرائیل را برداشتن موی پیشانی توسط زنان آنها معرفی شده است؟
پاسخ اجمالی
در روایتی از امام علی(ع) در مورد یکی از دلایل هلاک شدن زنان بنی‌اسرائیل می‌خوانیم:
 «إِنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع نَهَى عَنِ الْقَنَازِعِ وَ الْقُصَصِ وَ نَقْشِ الْخِضَابِ‏ عَلَى الرَّاحَةِ وَ قَال‏ إِنَّمَا هَلَکَتْ نِسَاءُ بَنِی إِسْرَائِیلَ مِنْ‏ قِبَلِ‏ الْقُصَصِ‏ وَ نَقْشِ الْخِضَابِ».[1]
امیر المؤمنین(ع) توصیه فرمود که بانوان از برجسته‌کردن بخشی از موی سر[2] و موی جلوی پیشانی[3] و رنگ کردن کف دست خود با حنا خودداری کنند؛ زیرا زنان بنی‌اسرائیل به همین دلیل هلاک شدند.
این حدیث از لحاظ سند ضعیف شمرده شده است.[4] بر فرض صحت سند، مراد روایت این است که اگر زنی با استفاده از انواع آرایش‌ها – از جمله آرایش موی سر - خود را شبیه مردان کند،[5] و یا اسباب فریب مردان را فراهم کند،[6] مرتکب حرام شده است و باعث نابودی معنوی جامعه می‌شود.[7]
در پایان گفتنی است که «قُصَص» جمع «قُصّة» می‌باشد که به معنای موی پیشانی است و می‌توان آن‌را هم به معنای جمع‌کردن موی سر در جلوی پیشانی و هم به معنای کندن و آرایش بخشی از موی بالای پیشانی تفسیر کرد، اما با قرینه روایت دیگری در همین زمینه که در آن آمده است: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ لَا تَحِلُّ لِامْرَأَةٍ حَاضَتْ أَنْ تَتَّخِذَ قُصَّةً أَوْ جُمَّةً»،[8] به نظر می‌رسد، مراد از آن، همان برجسته‌کردن موی سر بر روی پیشانی باشد، نه کندن آن.
در ضمن، مواردی که در روایت آمده، ناظر به برخی مصادیق آرایش حرام می‌باشد که در آن دوره رایج بود، و گرنه آرایش‌های دیگری نیز وجود دارند که نمایش آنان در مقابل مردان نامحرم مجاز نیست.
 
[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 5، ص 520، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[2]. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، محقق، مصحح، مخزومى، مهدى، سامرائى، ابراهیم، ج 5، ص 10، قم، هجرت، چاپ دوم، 1410ق.
[3]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، محقق، مصحح، میر دامادی، جمال الدین،‏ ج 7، ص 73، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.
[4]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج 20، ص 338، ‌تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.
[5]. همان، ج ‏20، ص 338 – 339.
[6]. مجلسی اول، محمد تقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، موسوی کرمانی، سید حسین، اشتهاردی، علی‌پناه، طباطبائی، سید فضل الله، ج 8، ص 509، قم، ‌مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، چاپ دوم، 1406ق.
[7]. «حجاب در اسلام»، 431؛ « محدودۀ حجاب زن»، 495؛ «قانون حجاب و دلایل اجبار در اجرای آن»، 1174؛ «رفتار پیامبر (ص) با زنان یهود و نصاری در رعایت کامل حجاب»، 12311.
[8]. کافی، ج 5، ص 520. (پیامبر ص فرمود: برای یک دختر بالغ سزاوار نیست که موهایش را بر دوش‌هایش بریزد و یا در پیشانی‌اش بگذارد».