رفتن به محتوای اصلی

پیامدها و اثرات اعتیاد بر خانواده

براساس گزارشات آماری، اکثر معتادان، مردان متأهل هستند که 86 درصد آنها دارای یک تا شش اولاد هستند
پیامدهای اعتیاد برخانواده

مطالعات نشان می‎دهد که خانواده‎های معتادان، تفاوت چشمگیری با خانواده‎های عادی دارند، به گونه‎ای که روابط زوجین، روابط پدر معتاد با فرزندان و روابط اجتماعی خانواده و نیز کارکردهای مختلف خانواده نظیر کارکرد جنسی، اقتصادی، آموزشی و... مختل می‎گردد

 

براساس گزارشات آماری، اکثر معتادان، مردان متأهل هستند که 86 درصد آنها دارای یک تا شش اولاد هستند. به عبارت دیگر میانگین بعد خانوار معتادان، حدود 4 نفر میباشد. چنانچه تعداد معتادان کشور را در تعداد اعضای خانواده آنها ضرب کنیم و بستگان نزدیک این افراد را نیز به شمار آوریم، رقم بالائی خواهد شد. بنابراین اعتیاد، گسترة وسیعی را تحت تأثیر قرار میدهد. مطالعات نشان میدهد که خانوادههای معتادان، تفاوت چشمگیری با خانوادههای عادی دارند، به گونهای که روابط زوجین، روابط پدر معتاد با فرزندان و روابط اجتماعی خانواده و نیز کارکردهای مختلف خانواده نظیر کارکرد جنسی، اقتصادی، آموزشی و... مختل میگردد. هرکدام از این موارد میتواند منشاء مشکلات عدیدهای برای خانواده محسوب شود. در ادامه، برخی از این پیامدهای خانوادگی به اختصار تبیین میشود:

نابسامانی و فروپاشی خانواده

شواهد آماری حاکی از آن است که 34 درصد از طلاقهای کشور، ناشی از اعتیاد و مسائل مرتبط با مواد مخدر میباشد و 60 درصد علل درخواست طلاق از سوی زنان، اعتیاد همسر و عدم دریافت نفقه میباشد، در حالی که در 25 سال گذشته، فقط 2 درصد علل درخواست طلاق، اعتیاد بوده است.

اختلال در روابط عاطفی و جنسی زوجین

عمدهترین آسیب خانوادگی اعتیاد به مواد مخدر بر روابط عاطفی، جنسی و روانی زن و شوهر در خانواده میباشد. اعتیاد شوهر به انزوا و دوری از همسر و عدم تعلق عاطفی، جر و بحث و درگیری و نزاع بین زن و شوهر منتهی می شود. این وضعیت تأثیرات نامطلوبی بر شخصیت فرزندان می گذارد.

از دیگر تبعات اعتیاد مردان، تضعیف قوای جنسی است. افراد معتاد دچار افت برانگیختگی جنسی هستند که در کنار وضعیت فیزیولوژیک و روانشناختی آنان، موجب می شود نگرش ها و باورهای غیرمنطقی نسبت به روابط زناشوئی خود پیدا کنند.

معتاد نمودن همسر

معمولاً شوهر معتاد، مواد مخدر را در اختیار همسرش می گذارد و او را در دوراهی اعتماد و عدم اعتماد به شریک زندگی قرار می دهد، او سعی میکند که به دلائل ذیل همسرش را نیز معتاد نماید:

سوء استفاده از همسر جهت تهیه مواد مخدر؛

پوشاندن خصوصیات غیرقابل قبول خود و انتقام جویی و تلافی از همسر؛

جلوگیری از متارکه و جدایی همسر؛

جلوگیری از نزاع و سرزنشهای همسر؛

داشتن شریک و همدم برای مواقع استعمال و حالات نشئگی؛

علاقه به همسر در جهت رهایی او از دردهایی چون درد زایمان، سرطان و....

روسپیگری همسر

اعتیاد مردان، یکی از عوامل مؤثر در گرایش زنان به روسپیگری است. نتایج یکی از تحقیقات پیرامون زنان روسپی نشان می دهد که اغلب آنها از خانواده های نابسامان بوده اند که به علت اعتیاد و بیکاری همسر طلاق گرفته اند. براساس تحقیق فوق، تعداد زیادی از زنان روسپی مورد مطالعه، چه قبل از آغاز به روسپیگری و چه بعد از آن، دارای پدر و همسر معتاد یا قاچاقچی بودهاند. همچنین در برخی موارد، مردان معتاد، همسر خود را مجبور به خودفروشی جهت تأمین مواد مخدر مینمایند و بدین ترتیب زن با اجبار همسر، به روسپیگری کشیده می شود.

خشونت علیه زن

صاحبنظران معتقدند بدترین و شایعترین خشونت علیه زنان، مربوط به خشونتهایی است که در خانواده و از سوی اعضای خانواده، به ویژه همسران رخ میدهد. کارشناسان، بروز خشونت علیه زنان و افزایش آن را علاوه بر فشارهای اقتصادی، مشکلات روحی و روانی، ناشی از مصرف الکل و مواد مخدر میدانند.

انتقال ایدز

براساس برآوردها، حدود 64 درصد از مبتلایان ایدز از طریق تزریق مواد مخدر و استفاده از سرنگهای آلوده مبتلا شدهاند. مطابق آمار، مردان معتاد، اکثریت مبتلایان به ایدز را تشکیل میدهند، لذا احتمال انتقال ایدز از سوی مردان به همسر و فرزندان آنها وجود دارد. اغلب مردان معتاد به دلیل داشتن رابطه جنسی با روسپیان و افراد همجنس، به بیماری های جنسی و ایدز مبتلا می باشند.

اختلال در روابط پدر با فرزندان

بخشی از پیامدهای خانوادگی اعتیاد مردان متأهل در رابطه با فرزندان است. اعتیاد پدر، کلیه کارکردهای اساسی خانواده،در رابطه با فرزندان از جمله کارکرد اقتصادی و خدماتی، تعیین پایگاه اجتماعی فرزندان، جامعهپذیری فرزندان، آموزش مذهب به کودکان و نوجوانان، حمایت معنوی و عاطفی فرزندان، روابط اجتماعی خانواده، نگهداری کودکان نابالغ، کاریابی و ایجاد پایگاه اجتماعی فرزندان و... را دچار اختلال می کند. نحوه ارتباط فرزندان خانوادههای پدر معتاد با والدین، همراه با احترام قابل انتظار نیست، همچنین فرزندان خانوادههای پدر معتاد با معضلات ذیل مواجهند:

ارزشهای اجتماعی را به درستی پذیرا نمیشوند؛

با همسالان عادی خود، سازگاری ندارند؛

به نظافت و لباس پوشیدن خود توجه کافی ندارند؛

معمولاً ترک تحصیل یا افت تحصیلی دارند؛

اوقات خود را بیهوده هدر میدهند؛

معمولاً جذب همسالان بزهکار میشوند.

اختلال در روابط اجتماعی خانواده

معمولاً مخفیکاری و اضطراب بر رفتار پدر معتاد حاکم است؛ آنان در گفتار خود نوعی هیجان، نگرانی و توجیهگرائی دارند. در این خانوادهها، احترام و عطوفت متقابل در درون نظام خانواده از بین میرود و میزان ناسازگاری بین اعضای خانواده افزایش مییابد.

نابسامانی اقتصادخانواده

نقش اقتصادی پدر در نظام خانواده ایرانی، نقشی برجسته و پراهمیت است. در خانوادههای پدر معتاد، پایگاه شغلی پدر دستخوش اختلال و آشفتگی میگردد؛ بر اثر خرید مواد مخدر توسط پدر و بیکاری او، خانواده مقروض میشود؛ اموال منزل به دست پدر به فروش میرسد و اعضای خانواده (همسر و فرزندان) مجبور میشوند برای تأمین معاش خانواده کار کنند، پدر از مسئولیتهای منزل حذف میشود و اقتدارش بر اموال منزل کاهش مییابد.

فاکتورهای خطر حیطه خانواده

قویترین عوامل مؤثر بر رشد فرد از اواخر دوران کودکی، خانواده است فاکتور های خطر خانواده ، عناصر محیط خانواده فرد است که احتمال گرفتار شدن اورا به مواد مخدر افزایش می دهد. 

عوامل خطر خانواده:

-        محرومیت شدید اقتصادی

-        توقعات کم والدین از موفقیت فرزندان

-        انتظارات نامفهوم رفتاری

-        مقررات وانضباط خشن یا بی ثبات

-        سوء استفاده فیزیکی به خصوص در سنین پایین

-        فقدان پیوند ومراقبت

-        مشاجره بین والدین ( از جمله طلاق)

-        چشم پوشی یا تشویق نوجوان به نوشیدن الکل توسط والدین یا قیم

-        درگیر کردن فرزند در مسائل مربوط به مصرف مواد توسط والدین

-        سابقه مصرف مواد در خانواده نوجوان

بهایی که خانواده یک معتاد باید بپردازند، بسیار ویرانگر است.

دسته بندی

برچسب‌ها