با گرد و غبارها چه باید کرد؟

این روزها گرد و خاک نفس مردم کشورمان را گرفته است. البته گرد وخاک چندسالی است که مهمان هموطنان مان در نقاط غربی و جنوبی کشور می باشد اما این بار شدت آلودگی، ذرات گرد و خاک را تا پایتخت یعنی تهران بزرگ رسانده است و در مجموع 25 استان شاهد گرد وغبار در آسمان خود هستند.

گردوغبارها از اواخر اسفندماه از کشورهای همسایه غربی آمده اند و در آخرین هجومشان از پنجشنبه گذشته آسمان 26 استان کشور را خاکستری کرده اند. شدت هجوم این گرد وغبارها دو روز پیش به حدی بود که غلظت آلاینده ذرات معلق کمتر از 10 میکرون روز گذشته در آسمان پایتخت تا میانگین  شاخص 500  هم رسید و شرایط از مرزهای خطرناک هم عبورکرد.

کارشناسان می گویند: اختلاف دمایی کشورمان با کشورهای همسایه باعث پذیرش این گرد وغبارها شده است اما اجرای طرح گاپ در کشور ترکیه عامل اصلی بروز این پدیده در منطقه است. آنها متعقد هستند: حذف حقابه کشورهای سوریه و عراق از دو رودخانه دجله و فرات باعث خشک شدن و رها شدن زمین‌های کشاورزی اطراف این دو رودخانه شده که آنها را تبدیل به کانون گردوغبار کرده است.

مسئولین امر هم با اشاره به همین نکته که منشا ذرات خارجی بوده و امکان مقابله با آن وجود ندارد، تنها از مردم خواسته اند در منزل بمانند و فقط برای موارد ضروری از منزل خارج شوند!

با این وضعیت برای سلامتی خودمان هم که شده می بایست برخی موارد را کاملا رعایت کنیم:

بر اساس دستورالعمل توصیه شده مبتلایان به بیماری‌های ریوی، قلبی، سالمندان و کودکان از منزل خارج نشوند و فعالیت‌های خود را به حداقل برسانند. سایر افراد نیز می‌بایست از فعالیت‌های طولانی و سنگین و ورزش در خارج از منزل خودداری کنند. وجود چنین شرایط جوی سبب افزایش بیماری‌های قلبی، ریوی و مرگ زودرس در بیماران قلبی و سالمندان می‌شود همچنین افزایش شدید علائم تنفسی در کل جمعیت نیز اتفاق خواهد افتاد. متداولترین نشانه‌هایی که طی یک پدیده گردو غبار مشاهده می‌شود تحریک چشم‌ها و راه‌های فوقانی هوایی است.

اقدامات احتیاطی زیر می‌تواند به شما کمک کند تا خود را از اثرات سوء گرد و غبار حفظ کنید و اثرات نا مطلوب این پدیده را بر سلامت خود به حداقل برسانید.

از فعالیت در خارج از منزل اجتناب کنید.

اگر الزاما باید در هوای آزاد فعالیت کنید زمان آن را به حد اقل ممکن کاهش دهید.

از ورزش سنگین بویژه اگر دارای مشکلات تنفسی و آسم هستید خود داری کنید.

در خانه بمانید و درها و پنجره‌ها را بسته نگاه دارید.

در صورت امکان در اماکن دارای سیستم تهویه مطبوع بمانید.

اگر دارای آسم هستید یا نشانه‌هایی مانند کوتاهی تنفس، سرفه و خس خس کردن و درد قفسه سینه را مشاهده کردید برنامه درمانی خود را دنبال کنید و اگر نشانه‌ها برطرف نشد با پزشک خود مشورت کنید.

برای جلوگیری از آلودگی مواد غذائی و آب آشامیدنی استفاده از پوشش مناسب برای مواد غذائی آماده مصرف ضروری است.

لازم است مواد غذائی قبل از نگهداری در یخچال از ذرات و گرد و غبار زدوده شوند.

برای کاهش تماس با گرد و غبار در محیط زندگی، نظافت روزانه توصیه می‌شود.

 آیا استفاده از ماسک در زمان بروز گرد و غبار به ما کمک می کند؟

ماسک‌های کاغذی معمولی و دستمال نمی‌توانند جلوی ورود ذرات ریز گرد و غبار به سیستم تنفسی ما را بگیرند؛ بنابراین استفاده از آنها توصیه نمی‌شود. ماسک‌های ویژه‌ای که برای این منظور طراحی شده است و با عنوان P1 و P2 عرضه می‌شود برای این شرایط تا حدی مناسب است . 

در مجموع استفاه از این ماسک‌ها برای افراد سالمی که ناچارباید در زمان بروز پدیده گرد و غبار در بیرون بمانند، قابل توصیه است. البته ماسک‌های جراحی که برای حفاظت از کووید۱۹ استفاده می‌شود می‌تواند مواجهه افراد با گرد و غبار را هم کاهش داده و درصد زیادی از مواجهه مردم با عامل خطر را کم کند.

گردو غبار چه زمانی از کشورمان خارج خواهد شد؟

علی‌محمد طهماسبی، دبیر ستاد ملی مقابله با گردوغباد اسفندماه سال گذشته پیش بینی کرده بود که گردوغبارها تا نیمه فروردین ماه در آسمان کشور جولان خواهند داد.

دبیر ستاد مقابله با گردوغبار همچنین این‌گونه اظهارنظر کرد که «دستگاه‌های بین‌المللی وظیفه‌ دارند» طبق پروتکل‌های بین‌المللی این مسئله را پیگیری کنند.

البته طبق ماده 23  قانون هوای پاک،  دولت مکلف است با رعایت اصل هفتاد و هفت (77) قانون اساسی به منظور ایجاد همکاری منطقه ای و بین المللی جهت جلوگیری از ایجاد رخداد گرد و غبار و نیز کاهش خسارات و پیامدهای مخرب آن در سطح کشور و منطقه با هماهنگی و همکاری نهادهای بین المللی ذی ربط و مشارکت کشورهای مؤثر و متأثر منطقه، اقدامات لازم را به عمل آورد. این در حالی است که معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست  اعلام کرد:  تفاهم نامه های مختلفی که با کشور عراق برای کنترل کانون های گردوغبار امضا شده است، به دلیل مشکلات داخلی عراق به سرانجام نرسیده است.