زندگی را هم می‌توان هدیه کرد/ اهدای نفس با یک کلیک
معروف؛ از زمانی که عضوی از انسان با موفقیت به انسانی دیگر پیوند زده شد نزدیک به دو قرن می‌گذرد. نخستین بار در سال ۱۸۲۳ بود که اولین پیوند بافت پوست با موفقیت در آلمان انجام شد. از آن زمان تا به امروز با پیشرفت دانش پزشکی، امکان اهدا و پیوند بیشتر اندام‌های داخلی و بافت‌های بدن، در شرایطی که در بدن قابلیت ادامه کار نداشته باشند انجام می‌شود. با نگاهی اجمالی به سیر تغییر و تحول قوانین اهدای عضو در ایران نیز می‌توان به این نتیجه رسید که این عمل نیک و خداپسندانه از دیرباز در کشور ما نیز از جایگاه خوبی برخوردار بوده است.
حدود ۵۰ سال پیش در ایران و زمانی که تنها هزار و ۵۰۰ پیوند در دنیا انجام شده بود، در دانشگاه علوم پزشکی شیراز، اولین پیوند شکل گرفت و این پدیده بسیار بزرگ به عنوان قله پزشکی دنیا در عصر معاصر محسوب شد. آمار بالای شش هزار پیوند کبد در کشور و بیش از ۵۰ هزار پیوند کلیه در ۳۳ مرکز کشور نشان از تلاش تیم‌های پیوند و متخصصان کشور است که سبب شده ایران جزء کشور‌های پیشتاز در این زمینه باشد و در جایگاه اول منطقه قرار گیرد.
پیوند اعضای بدن به مفهوم مدرن و کنونی آن یعنی جایگزینی یک عضو با عضو مشابه و علی‌رغم شرایط سخت و دشواری که کشور ما در طول سالیان به خصوص در دوران دفاع مقدس پشت سر گذاشته، جراحی پیوند عضو به همت استادان فداکار و ایثارگر این حوزه پیشرفت کرده است؛ به طوری که در حال حاضر با وجود تحریم‌ها و فشار‌های اقتصادی این امر علمی و مهم در کشور ما ارائه می‌شود. این در حالی است که سطح پایین اطلاعات از فرآیند پیوند اعضا به ویژه در مورد بیماران مرگ مغزی موجب شده تا در بسیاری از موارد فرصت برای نجات جان بیماران نیازمند عضو از دست برود. بر همین اساس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برای آشنایی بیشتر عموم جامعه با این عمل خداپسندانه، ثبت نام برای سفیر اهدای عضو شدن، ساماندهی حوزه ثبت پیوند اعضا و ساعت‌های نجات‌بخش در این زمینه، سامانه پیوند اعضا را در کشور راه‌اندازی کرده است.
در این سامانه تمامی موارد مرگ مغزی، ثبت می‌شود و پزشکان از طریق این سامانه می‌توانند آمار کل موارد مرگ مغزی را در کل کشور داشته باشند. همچنین علاوه بر دسترسی به تعداد افراد دچار مرگ مغزی، می‌توان به لحظه متوجه شد که چه مقدار از آن‌ها رضایت به اهدای عضو داده‌اند و چه مقدار برای اهدای عضو شرایط مناسبی داشته‌اند.
در تمام مواردی که سطح هوشیاری افراد پنج یا پایین‌تر از پنج باشد، فرد توسط بازرسان به صورت حضوری یا تلفنی، بررسی شده و در صورتی که سطح هوشیاری‌شان پایین‌تر از سه باشد و علائم بیمار مرگ مغزی را داشته باشند، شناسایی و اطلاعات‌شان به صورت دقیق برای اقدامات تشخیصی بعدی در سامانه ثبت می‌شود.
یکی از خدماتی که این سامانه برای مردم نیک‌اندیش و خیر می‌دهد، کارت اهدای عضو است که به عنوان یکی از بزرگترین نماد‌های فرهنگی در زمینه ارتقای فرهنگ اهدای عضو شناخته می‌شود. از زمان راه‌اندازی واحد‌های فراهم‌آوری اعضای پیوندی در کشورمان، مراکز مختلفی شروع به ثبت نام و صدور کارت اهدای عضو کرده‌اند که معتبرترین آن‌ها پایگاه اطلاع رسانی ehda.sbmu.ac.ir وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است.
کارت اهدای عضو صرفاً نشان دهنده رضایت قلبی هر شخص برای اهدای عضو در زمان مرگ است و جنبه قانونی ندارد؛ در این سامانه کد ملی هر فرد به صورت آنلاین کنترل شده و در صورتی‌که اطلاعات مطابق کارت ملی وارد شده باشد، کارت اهدای عضو صادر شده و متقاضی می‌تواند همان لحظه کارت خود را ذخیره و چاپ کند.
اطلاعات داوطلبان دریافت کارت بلافاصله وارد سامانه کشوری کارت اهدای عضو شده و در آن ذخیره می‌شود. لازم به ذکر است این سامانه از طریق تمامی بیمارستان‌های کشور قابل دسترس بوده و امکان جست‌وجوی نام افراد مرگ مغزی بستری در این بیمارستان‌ها وجود دارد.
البته باید به این نکته توجه کرد، داوطلبانی که در سامانه‌های دیگر ثبت نام کرده و از طریق این سامانه‌ها و یا از طریق مراجعه به هر یک از واحد‌های فراهم‌آوری کشور یا ارگان‌های دیگر کارت دریافت کرده‌اند، می‌توانند برای ثبت اطلاعات خود در سامانه www.ehda.center نیز اقدام کنند تا اطلاعات آن‌ها در سامانه مرکزی ثبت شده و از تمام کشور قابل دسترسی باشد.
در صورتی که علاوه بر ثبت اطلاعاتتان در سامانه اهدای عضو، تمایل دارید کارت اهدای عضو را نیز دریافت کنید، می‌توانید کارت خود را بلافاصله پس از تکمیل اطلاعات چاپ کنید و کارت چاپ شده را پرس کرده و استفاده کنید. در صورتی که قبلاً در این سامانه ثبت نام کرده‌اید، جهت ویرایش اطلاعات شخصی و یا چاپ مجدد کارت خود، بر روی دکمه ورود به سامانه کلیک کنید، در غیر این‌صورت جهت ثبت نام و دریافت کارت اهدای عضو خود بر روی دکمه ثبت‌نام کارت اهدای عضو کلیک کنید.
ثبت‌نام کنندگان قدیمی که تا کنون موفق به دریافت کارت نشده‌اند، هم می‌توانند از طریق این سامانه روند دریافت کارت اهدای عضو را به دقت مطالعه کرده و برای دریافت پرینت کارت موقت، ورود به سیستم را کلیک کنند. لیست شعب بانک ملی ارائه دهنده پیوند کارت را نیز در این قسمت می‌توانید مشاهده کنید.
ایکنا