ماه صوم و توصیه‌های سلامت
معروف: درماه مبارک رمضان، با تغییر سبک زندگی و تفاوت برخی عادت‌های غذایی نیازمند برنامه‌ریزی و مراقبت بیشتری هستیم تا از کارهای روزمره زندگی باز نمانیم. رعایت پاره‌ای نکته‌‌های ساده و جدی گرفتن برخی هشدارها، ارمغان‌آور نشاط، سلامت و تندرستی در این میهمانی بابرکت خواهد بود.
فرار از تشنگی
اگر در ماه رمضان، تشنگی بیشتر از هر چیزی شما را اذیت می‌کند، لازم است از مصرف غذاهای سرخ‌شده و سنگین (کوکو، کتلت، کباب، جوجه‌کباب، ماهی و...)، غذاهای خمیری و غذاهایی مثل آش‌رشته و بادمجان که عطش‌زا هستند، خودداری کنید. نان بربری هم به دلیل اینکه خمیر زیادی در آن به کار می‌رود باعث تشنگی می‌شود و افراد نباید از آن در وعده سحر استفاده کنند. خوردن آجیل، تخمه و مغزها نیز تشنگی‌آور است. پرخوری هم که در همه حال نکوهش شده و اسباب عطش می‌شود. در ضمن، چای، قهوه و کاکائو به دلیل خاصیت ادرارآوری، مایعات بدن را کاهش و تشنگی را تشدید می‌کنند.
افرادی که شغل سخت دارند یا در معرض نور مستقیم آفتاب هستند بهتر است شب‌ها نوشیدنی‌های صفرابر مانند خاکشیر، لیمو و میوه‌های آبدار مانند هندوانه و خربزه مصرف کنند.
فاصله بین افطار و شام
اگر به خوردن شام بعد از افطار عادت دارید، اول اینکه سعی کنید فاصله بین افطار و شام طولانی باشد، دوم فاصله بین شام و خواب هم حداقل دو ساعت باشد تا غذا در معده به‌آسانی هضم شود و دچار مشکلات گوارشی نشوید.
خواب در ماه رمضان
تغییر الگوی خواب یکی از مسائلی است که گاه موجب خستگی و کسالت در طول روز می‌شود. بر این اساس، روزه‌داران باید دقت کنند در طول شبانه‌روز خواب کافی و مناسب داشته باشند. بدخوابی، بی‌حوصلگی و ضعف را به دنبال خواهد داشت. خواب مناسب کمک بسیاری به کم کردن گرسنگی و ضعف روزه‌دار می‌کند و از دیدگاه طب سنتی باعث برگشت رطوبت به بدن و تقویت حرارت غریزی می‌شود.
بلافاصله نخوابیم
بعد از خوردن سحری بلافاصله نخوابید. خوابیدن با معده پر عواقبی مثل نفخ معده، سوءهاضمه و ریفلاکس دارد، پس حداقل دو ساعت بعد از سحری نخوابید تا غذا از معده عبور کند و در طول روز بدنتان دچار خمودگی و کم‌آبی نشود.
آب‌خنک نخوریم
در ماه رمضان باید از نوشیدن آب بسیار خنک به‌خصوص همراه با غذا پرهیز نمایید. از مصرف نوشیدنی‌های گازدار نیز که در این ماه می‌توان به آن‌ها نوشیدنی‌های سمی گفت، جداً خودداری کنید؛ زیرا این کار دستگاه گوارش را تضعیف می‌کند و کلسترول، قند و فشارخون را افزایش می‌دهد. با دریافت میوه و سبزی‌های تازه به‌صورت متعادل نیز می‌توان آب بدن را تأمین کرد و به بهبود یبوست که یکی از عوارض شایع در ماه مبارک رمضان است کمک کرد. در ضمن، هیچ‌وقت روزه‌تان را با آب سرد باز نکنید. این کار درست مثل این است که روی یک ظرف چینی داغ آب سرد بریزید.
جرعه‌جرعه آب بنوشید
یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات، این باور است که اگر در سحر مقدار زیادی آب بنوشیم در طول روز تشنه نخواهیم شد؛ این در حالی است که مصرف بیش‌ازحد آب در سحر تأثیر چندانی در رفع تشنگی روزه‌داران در طول روز ندارد و مقدار آب اضافی در اولین فرصت از بدن دفع خواهد شد. توصیه می‌شود که آب به‌صورت جرعه‌جرعه و نه یک‌باره و در فواصل بین افطار و سحر مصرف شود.
سحری نخوردن ممنوع
هشدار جدی: هیچ‌وقت سحری خوردن را فدای خوابیدن نکنید. هیچ‌چیز جای سحر را نمی‌گیرد. نخوردن سحری، باعث طولانی شدن گرسنگی، ضعف شدید و تحلیل قوا می‌شود. این کار، بسیاری از اثرات مفید روزه را از بین می‌برد؛ چراکه نیازهای تغذیه‌ای ضروری بدن تأمین نمی‌گردد و بدن به سوختن ناقص چربی‌ها متوسل می‌شود.
افطار مثل صبحانه، سحر مثل ناهار
وعده غذایی افطار باید از غذاهای سبک و سریع‌الهضم باشد؛ چراکه غذاهای لطیف باعث تولید خون صالح می‌شوند و پرانرژی هستند. وعده سحری نیز باید تقریباً مثل وعده ناهار باشد و شامل غذاهایی مثل برنج، تخم‌مرغ آب‌پز، همه خورش‌ها با گوشت گوسفندی و هر غذای چرب طبیعی که با روغن‌های صنعتی مایع و جامد ترکیب نشده‌اند.
خوردن کمی شله‌زرد، حریره بادام، سوپ گندم، فرنی یا شیربرنج برای شروع افطار خوب است. اگر معده مرطوبی دارید روی آن‌ها کمی دارچین و سیاه‌دانه بریزید. بد نیست که برای تقویت دهانه معده، همراه با فرنی، شله‌زرد یا شیر برنجتان کمی مربا بخورید؛ البته شاید برای کسانی که گرمی و خشکی زیادی در معده دارند، سوپ جو همراه با آلو بخارا مناسب‌تر باشد، به شرطی که در آن قارچ نریزند. برای گرم‌مزاجانی که دچار ریزش صفرا به معده هستند (مثلاً احساس سوزش یا درد گزنده‌ای سر معده دارند، دهانشان خیلی بدبوست، تحریک‌پذیر و عصبی شده‌اند) شربت سکنجبین ولرم در شروع کار بسیار مفید است.
غذاهای ناسازگار نخوریم
در وعده سحر و شام، غذاهای ناسازگار را هم‌زمان نخورید. برای مثال، خوردن ماست همراه با گوشت یا ماهی که امروزه در افطار و شام بسیار رایج است، باعث فاسد شدن غذا در معده می‌شود و در بدن سودا تولید می‌کند.
ورزش فراموش نشود
برخی در این ماه مبارک، ورزش را کنار می‌گذارند و معتقدند با فعالیت‌های ورزشی عضلاتشان می‌سوزد و یا بیش‌ازحد خسته می‌شوند. این باور چندان درست نیست. ما برای عادت کردن به روزه به زمان نیاز داریم؛ بنابراین ممکن است اولین روز تمرینمان در ماه رمضان زیاد خوب پیش نرود. ناراحت، عصبانی و ناامید نشوید. همه‌چیز دوباره خوب می‌شود. بهترین زمان برای فعالیت‌های ورزشی فاصله افطار تا سحر است؛ البته به شرطی که وعده افطار سبک باشد و حرکات ورزشی بلافاصله بعد از صرف غذا نباشد. ورزشکار می‌تواند بعد از ورزش یک وعده غذایی میل کند.
مجله آشنا، شماره 215، صفحه92